Η αντίδραση της Ένωσης Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων στην πρόταση της Προέδρου της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος να μπει ουσιαστικά “κλεψύδρα χρόνου” στην απολογία κατηγορουμένων:
Μέσα στην πρωτοφανή δίνη της πανδημίας, που όλοι και όλα κλυδωνίζονται και έχουν περιοριστεί θεμελιώδη συνταγματικά μας δικαιώματα προκειμένου να προστατευθεί το ανώτερο έννομο αγαθό της δημόσιας υγείας, έχει εφαρμοστεί το επαχθέστερο μέτρο της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρίων της χώρας.
Στο διάστημα αυτό έχουν διατυπωθεί από τα συλλογικά όργανα του Δικαστικού Σώματος διάφορες απόψεις για την πρόληψη στον χώρο της Δικαιοσύνης, αρκετές από τις οποίες μας βρήκαν αντίθετους , όπως και την πλειοψηφία των συναδέλφων μας. Προσφάτως ωστόσο διαβάσαμε εμβρόντητοι την πρόταση της Προέδρου της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος κας Άννα Ζαϊρη «να περιοριστεί ο χρόνος ομιλίας των διαδίκων και δη του κατηγορουμένου στα κακουργήματα, προκειμένου να αποσυμφοριστούν τα Εφετεία»!!! Να βάλουμε δηλαδή κλεψύδρα χρόνου στην απολογία, να περιοριστεί κατά το δοκούν του εκάστοτε Προεδρεύοντος Δικαστή το ύψιστο δικαίωμα του κατηγορουμένου! Σε αυτή την ανεδαφική πρόταση, που πιστευουμε ότι δεν εκφράζει το σύνολο, αλλά ούτε καν την πλειοψηφία των Εισαγγελικών Λειτουργών, που καταστρατηγεί την κορωνίδα των δικαιωμάτων στην ποινική διαδικασία, θα απαντήσουμε κατηγορηματικά αρνητικά και θέλουμε να πιστεύουμε ότι πρόκειται περί λεκτικής αστοχίας και μόνο!!
Ως εκ τούτου είναι επιτακτική ανάγκη τα υπενθυμίσουμε στους αρμόδιους φορείς που τυχόν επεξεργάζονται την βασιμότητα της πρότασης της Προέδρου της Ενωσης Εισαγγελέων ότι : Ο κατηγορούμενος είναι το κεντρικό πρόσωπο της ποινικής δίκης, στην οποία πλην άλλων είναι φορέας πλείστων δικαιωμάτων, τα οποία παρέχει το ίδιο το Σύνταγμα αλλά και η ΕΣΔΑ, οι οποίες αν μην τι άλλο παρέχουν ταυτόχρονα όλες τις εγγυήσεις για μια δίκαιη δίκη. Το άρθρο 25 παρ. 1 εδ. 4 του ελληνικού Συντάγματος ορίζει ότι: «Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου (…) τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους (…) Oι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας».
Αυτή η μοναδική, από πλευράς συγκριτικού δικαίου, πανηγυρική αναγνώριση της αρχής της αναλογικότητας, και ιδίως της επιταγής της αναλογικότητας και της λειτουργίας της ως περιορισμού των περιορισμών των συνταγματικών δικαιωμάτων, έχει κεφαλαιώδη σημασία για την πρακτική και θεωρητική εφαρμογή του ποινικού δικαίου.Κι αυτό, γιατί η ποινική δικαιοσύνη είναι κατ’ εξοχήν εκείνος ακριβώς ο κρατικός θεσμός, ο οποίος αφορά σε μια βαριά προσβολή ή περιορισμό συνταγματικών ελευθεριών, ώστε εξ αυτού να προκύπτει το ενδεχόμενο ενός αναγκαίου περιορισμού αυτών των περιορισμών, μέσω της αρχής της αναλογικότητας, στην οποία, επομένως, θα πρέπει κατεξοχήν εδώ να αποδοθεί ο αντίστοιχος σεβασμός. Η ποινική νομοθέτηση και η εφαρμογή του ποινικού δικαίου θα πρέπει να νοούνται ακριβώς ως ενάσκηση στην αρχή της αναλογικότητας.
Η αναλογικότητα, λοιπόν, με την οποία έχουμε να κάνουμε στο ποινικό δίκαιο, σχετίζεται με τα δυο κεντρικά θεμελιώδη μεγέθη του τομέα μας: Το έγκλημα, την ποινή και τα δικαιώματα του κατηγορουμένου. Το ποινικό δίκαιο, ως δίκαιο της καταστολής, προϋποθέτει τη λειτουργική του σύνδεση με την αναλογικότητα, προκειμένου, αφενός μεν να παράσχει την αναγκαία προστασία στα έννομα αγαθά, αφετέρου δε να μη διολισθήσει σε καταχρηστικές εκτροπές.
Διαπιστώνουμε δυνάμει των ανωτέρω ότι η κα Εισαγγελέας, «διολισθαίνει» και προτείνει το απόλυτα απαγορευτικό, την καταχρηστική εκτροπή να περιοριστεί με απροσδιόριστους όρους και προϋποθέσεις ο χρόνος της απολογίας, και κατ’ επέκταση ο χρόνος ομιλίας των συνηγόρων, και να οδηγηθούμε σε μια άδικη δίκη, με έρεισμα την σπουδή και την προχειρότητα στο σχηματισμό της δικανικής κρίσηςς! Προσδοκούμε ότι η νομική κοινότητα, και η Κυβέρνηση θα καταδικάσει συλλήβδην και θα απορρίψει το ενδεχόμενο να γίνει δεκτό αυτό το πλάνο της κλεψύδρας στην απολογία του κατηγορουμένου, που είναι αλυσιτελές και για την δημόσια υγεία εν τέλει, και ταυτοχρόνως απασφαλίζει τα συνταγματικά εχέγγυα της δίκαιης δίκης και της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων των κατηγορουμένων.
Από τον σοβαρό προβληματισμό μας για τις κερκόπορτες που ανοίγουν οι Εισαγγελικές Αρχές (υπογραμμίζουμε και την πρόταση της Ενωσης Εισαγγελέων για κατάργηση των ενδιάμεσων συμβουλίων,που επίσης κατατείνει σε συρρίκνωση των υπερασπιστικών δικαιωματων, πρόταση στην οποία θα απαντήσουμε ολοκληρωμένα και με βάση την εισήγηση των επιστημονικών μας επιτροπών) για αντισυνταγματικό περιορισμό των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων , και αναφερόμαστε σε προηγούμενο άρθρο μας σχετικά με την υπ’ αριθ 14/2020 Γνωμοδότηση της Εισαγγελίας του ΑΠ για την αξιοποίηση παρανόμως ληφθέντων αποδεικτικών μέσων και σε βάρος του κατηγορούμενου, αλλά και την ημαρτημένη πρόταση που αναλύσαμε στο παρόν της Προέδρου της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος , περάσαμε στην σοβαρή ανησυχία ότι με «αθόρυβες¨» κινήσεις για τους ανυποψίαστους πολίτες, και ενώ η προσοχή όλων είναι προσανατολισμένη στην προστασία της σωματικής μας υγείας, με την εξάπλωση της πανδημίας να παρουσιάζει ανοδική καμπύλη, να εφαρμόζονται κανόνες και πρακτικές στην ποινική διαδικασία, που παραβλέπουν το Σύνταγμα και τις αρχές της ΕΣΔΑ με απώτερο στόχο να μετατραπούν από προσωρινές σε μόνιμες.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο Γ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΛΥΚΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΚΙΓΚΙΛΙΝΗΣ
