Η Τουρκία αυξάνει την ένταση και υπονομεύει κάθε προσπάθεια διαλόγου, έχοντας το Oruc Reis επί ενάμισι μήνα εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο και διατηρώντας σε ισχύ τις NAVTEX, που είχε εκδώσει στις αρχές Οκτωβρίου για στρατιωτικές ασκήσεις στο κεντρικό Αιγαίο και στην περιοχή ανάμεσα στη Ρόδο και το Καστελόριζο, ανήμερα της εθνικής επετείου του ΟΧΙ.
Παρά το γεγονός ότι στην τελευταία Σύνοδο των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, Νίκος Παναγιωτόπουλος και Χουλουσί Ακάρ, στο πλαίσιο των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης για την αποκλιμάκωση της έντασης, αποδέχτηκαν την πρόταση Στόλτενμπεργκ για μορατόριουμ στρατιωτικών ασκήσεων ανήμερα των εθνικών επετείων, στις 28 και 29 Οκτωβρίου, η Άγκυρα ακόμη δεν έχει προχωρήσει σε ανάκληση των ναυτικών αναγγελιών της. Απεναντίας, προανήγγειλε και άλλες στρατιωτικές ασκήσεις το τριήμερο 26-28 Οκτωβρίου 30 ν.μ., ανατολικά του Συμπλέγματος της Μεγίστης.
Υπενθυμίζεται ότι στις 7 Οκτωβρίου η Τουρκία με δύο NAVTEX είχε αναγγείλει, για το τριήμερο 26-28 Οκτωβρίου, ασκήσεις με πραγματικά πυρά στη θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στην Εύβοια, τη Σκύρο, τα Ψαρά και τη Χίο. Η Αθήνα κατήγγειλε την προκλητική αυτή κίνηση με την Άγκυρα να υποστηρίζει ότι εξέδωσε τις εν λόγω NAVTEX ως αντίδραση στην προγραμματισμένη στρατιωτική άσκηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων ανοιχτά της Μήλου, στις 29 Οκτωβρίου, ανήμερα της εθνικής επετείου της Τουρκίας. Όπως υποστηρίζουν ανώτατες στρατιωτικές πηγές για την 29η «δεν υπήρχε καμία προγραμματισμένη άσκηση αλλά ενεργοποίηση του πεδίου βολής «Καράβια» που αποτελεί συνήθη τακτική».
Τι ειπώθηκε στην Σύνοδο των ΥΠΑΜ του ΝΑΤΟ
Αμέσως μετά τη λήξη της συνόδου του ΝΑΤ, ο Γιανς Στολτενμπεργ και ο Χουλουσί Ακάρ έσπευσαν να ανακοινώσουν ότι οι υπουργοί Άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας συμφώνησαν να ακυρωθούν οι στρατιωτικές δραστηριότητες τις ημέρες των εθνικών επετείων. Σημειώνεται ότι την ίδια τακτική είχε ακολουθήσει ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας και στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν είχε σπεύσει να ανακοινώσει τη συμφωνία για το Μηχανισμό Αποκλιμάκωσης δίνοντας την αίσθηση ότι αυτό ήταν το πρώτο βήμα για την έναρξη των διερευνητικών επαφών.
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας στην ανακοίνωση που εξέδωσε μετά το τέλος της συνόδου δεν αναφερόταν σε συμφωνία, αλλά σε πρόταση του Γ.Γ του ΝΑΤΟ, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει αν η Ελλάδα την αποδέχτηκε. Εντούτοις, τη διευκρίνιση έδωσε χθες από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο οποίος δήλωσε ότι η ελληνική πλευρά «καλή τη πίστει, αποδέχτηκε την πρόταση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ για ακύρωση των προγραμματισμένων ασκήσεων στις 28 και 29 του μηνός», όμως, όπως είπε, η Τουρκία δε τήρησε τη δέσμευσή της, αναγγέλλοντας στρατιωτικές ασκήσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Η τουρκική πολιτική των NAVTEX
Τούτων δοθέντων, στο ερώτημα αν τελικώς ισχύει το μορατόριουμ για τις στρατιωτικές ασκήσεις την 28η Οκτωβρίου η απάντηση δεν είναι σαφής. Η Ελλάδα επί της ουσίας δεν είχε προγραμματισμένη άσκηση, επομένως το ζήτημα αφορά την Τουρκία.
Η Τουρκία έχει ακόμη σε ισχύ τις NAVTEX της 7ης Οκτωβρίου και ταυτόχρονα προχθές πρόσθεσε τις ναυτικές αναγγελίες για ασκήσεις με πραγματικά πυρά εντός τουρκικών υδάτων, ανατολικά του Καστελόριζου. Προφανώς για την Άγκυρα η πρόταση Στόλτενμπεργ δεν αφορά την ανατολική Μεσόγειο και ως εκ τούτου οι τρείς τελευταίες NAVTEX δεν αντίκεινται στην πρόταση. Όμως, η NAVTEX για το Κεντρικό Αιγαίο εμπίπτει στο περιεχόμενο της πρωτοβουλίας Στόλτενμπεργκ.
Αν η Τουρκία ακυρώσει τη στρατιωτική άσκηση στο κεντρικό Αιγαίο, είναι πιθανό να παρουσιάσει την απόφαση της ως έμπρακτη κίνηση εκτόνωσης της έντασης που η ίδια έχει προκαλέσει, διατηρώντας με αλλεπάλληλες ναυτικές αναγγελίες, προκλητικά και παρανόμως, το Oruc Reis για σεισμικές έρευνες σε δεσμευμένη θαλάσσια περιοχή 6,5 ν.μ από το Καστελόριζο και 11 ν.μ από τη Ρόδο.
Κώστας Αλατζάς
