Της Ντεμίνας Μασούλα*
25η Μαρτίου, εθνική η γιορτή σε περίοδο καραντίνας. Κορωνοϊός η απειλή, κάποιοι το λένε μάχη. Μα δε συμμερίζομαι την άποψη αυτή, διότι δεν πολεμάμε εχθρό αόρατο με γιαταγάνια και τουφέκια. Τον εαυτό μας αντιμετωπίζουμε. Κι έναν ιό.
Τον εαυτό μας, πρώτα. Ατίθασο, παντογνώστη, περήφανο για την Επανάσταση του ’21, βολικά συναισθηματικό, και στην πίεση φιλότιμο. Άλογο συχνά, ανεύθυνο διαχρονικά.
Κι έναν ιό, που εξαπλώθηκε στον κόσμο, κι ήρθε και στην Ελλάδα. Να θυμίσει τα ουσιαστικά, σημαντικά κι εκείνα τα μικρά που σε κάνουν μεγάλο τελικά.
Την υγεία, τη δύναμη και την αδυναμία της επιστήμης, την εμπιστοσύνη στο διπλανό, κοντά ή μακριά, το γιατρό, πατέρα, φίλο. Και την αξία του κοινού, του δημόσιου, των επαρκών μέσων, της έγκαιρης προετοιμασίας, της ψύχραιμης, ολιγόλογης αντιμετώπισης, του σχεδιασμού της επόμενης μέρας.
Η Υγεία οφείλει να είναι εθνική, όπως η Παιδεία, η Δικαιοσύνη, η Άμυνα. Δίπλα και μαζί με την ιδιωτική, αυτονόητα. Αλλά το Κράτος, η Κυβέρνηση, η Πολιτεία δεν νοείται ως ιδιωτική. Κοινωνία είναι, και συνεπώς, συλλογικότητα. Αποτέλεσμα συνύπαρξης, του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, μια ομαλή μετάβαση από το ατομικό στο συλλογικό προς όφελος και των δύο. Δεν υπάρχει Κράτος χωρίς Πολίτες, ούτε Πολίτης χωρίς Πολιτεία.
Και εκεί έγκειται το σχεδόν εγγενές πρόβλημα, η χαίνουσα πληγή της Ελλάδας. Ο Πολίτης που βλέπει την συλλογικότητα, εχθρό, το γείτονα, ανταγωνιστή, το μαζί, τροχοπέδη, τη συνεργασία, εμπόδιο, το κοινό και δημόσιο, ανάσχεση. Κι έτσι, το Κράτος απαρνείται το συνεκτικό πολιτειακό του ρόλο, διατηρεί τον Πολίτη ως πελάτη, μοναδικότητα, αδύναμο υποκείμενο, φοβικό απέναντι στην υπενθύμιση της ευθύνης του, στην ισονομία, τη διεκδίκηση, την πανδημία.
Σήμερα, την εποχή του κορωνοϊού, σου ζητούν ξανά να αναλάβεις ατομική ευθύνη. Να γίνεις ξανά εαυτός. Ατομικότητα απέναντι σε κίνδυνο που πλήττει παγκόσμια, συλλογικά, αδιάκριτα. Όπως τότε, 200 χρόνια πριν, που αν επικρατούσε το περίκλειστο τοπικιστικό εγώ, η Ελλάδα θα ήταν η Πελοπόννησος κι ο Αργοσαρωνικός.
Η παρούσα κρίση, η συγκυρία, η δυσκολία, ορίζει την προτεραιότητα της συλλογικής ευθύνης έναντι της ατομικής. Να ανταποκριθείς στο εγώ που σου ζητούν, με το εμείς που απαιτείται. Να λειτουργείς, να σκέπτεσαι σαν μέλος μιας ομάδας, σαν Έλληνας που υπάρχει επειδή υπάρχουν συνΈλληνες. Εκεί είναι η ευθύνη σου, η πρόκληση κι η κρίση: να δεις τον εαυτό σου σαν αναπόσπαστο τμήμα του συνόλου. Να αντιληφθείς την ύπαρξη και την ευημερία σου εντός της κοινωνίας, όχι περιορισμένες σε 4 δικούς σου τοίχους. Να απλώνεις το χέρι και να στηρίζεις εκείνον που πάει πιο αργά, πιο ζορισμένα, πιο γερασμένα.
Δεν γεννά η κρίση ευκαιρίες αν δεν διαφοροποιηθεί ο τρόπος σκέψης, αν δεν δεις το όλον ως καθρέφτη του “είμαι” και του “έχω” σου. Αν δεν τιμήσεις το Δημόσιο που σήμερα κρατά την Υγεία ζωντανή, θεραπεύει, νοσηλεύει, αποκαθιστά. Μη μπερδεύεσαι όμως, δεν είναι μονόπλευρη η ευθύνη. Μην μπερδεύεις το νομοταγή Πολίτη με την κοινωνική υπευθυνότητα, μην υποκαθιστάς την ευθύνη του Κράτους με την εθελοντική προσφορά. Μην λυγίζεις στο δάκρυ ενός επιστήμονα, αν δεν σου δίνει αξιόπιστες πληροφορίες και οδηγίες, αν δεν συμμορφώνεσαι στην συμβουλή του.
25η Μαρτίου σε καραντίνα φέτος, 200 χρόνια σχεδόν μετά. Χωρίς παρέλαση, χωρίς δοξολογία. Έγκλειστοι, πολιορκημένοι, φοβισμένοι, αδύναμοι, μόνοι. Δεν έχουμε πόλεμο, δεν απειλείται η εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας. Κι η πανδημία θα κάνει τον κύκλο της. Θα σβήσει. Ζητούμενο είναι με ποιο κόστος. Κι αυτό είναι στα χέρια σου, στα χέρια μας, και στο συλλογικό, λογικό σκέπτεσθαι και πράττειν.
*Ντεμίνα Μασούλα, PhD
Σύμβουλος Στρατηγικής Επικοινωνίας
