Δηλώσεις δικηγόρων Ιωάννη Γλύκα και Παναγιώτη Μαριόλη σχετικά με το μέτρο αποσυμφόρησης των Φυλακών λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού.
“Εν αναμονή της έκδοσης της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για την αποσυμφόρηση των φυλακών λόγω κορωνοϊού, ως έκτακτου μέτρου πρόληψης, το οποίο ήδη πολλές χώρες στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο έχουν εφαρμόσει, εγείρονται προβληματισμοί σε σχέση με όσους τελούν υπό καθεστώς προσωρινής κράτησης.
Όσον αφορά λοιπόν τους προσωρινά κρατούμενους, σύμφωνα με τα ως τώρα δεδομένα δεν υπάρχει πρόβλεψη για την ένταξη τους στα έκτακτα μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι η αποσυμφόρηση των φυλακών δε θα περιλαμβάνει αυτούς ανεξάρτητα του αδικήματος που έχουν διαπράξει και του χρόνου κράτησης τους έως σήμερα.
Ωστόσο, ανακύπτουν θέματα, τα οποία χρήζουν ειδικής πρόβλεψης σε σχέση με αυτούς, ώστε να υπάρχει μια αναλογικότητα σχετικά με όσους πρόκειται να απολυθούν πάντα υπό το πρίσμα του κινδύνου της εξάπλωσης της πανδημίας. Αυτός άλλωστε είναι και ο κυρίαρχος σκοπός της αποσυμφόρησης των φυλακών, ο οποίος δε θα υλοποιηθεί με τον «τυφλό» διαχωρισμό υποδίκων και καταδίκων και την εξαίρεση των πρώτων. Πόσο μάλλον δε, από τη στιγμή που οι υπόδικοι στις ελληνικές φυλακές αγγίζουν των αριθμό των 2/5 των συνολικά κρατούμενων σε αυτές.
Επομένως, υφίσταται απόλυτη ανάγκη να μπουν και οι προσωρινά κρατούμενοι στο «κάδρο» των αποφυλακίσεων με ειδικές προϋποθέσεις, ώστε να μειωθεί περαιτέρω ο κίνδυνος της εξάπλωσης του ιού στα σωφρονιστικά καταστήματα, το οποίο και αυτόματα θα καθιστούσε το μέτρο της αποσυμφόρησης αποτελεσματικό και θα ανταποκρινόταν πληρέστερα στις πραγματικές ανάγκες λόγω του υπερπληθυσμού των κρατουμένων. Άλλωστε, άπαντες αντιλαμβάνονται τις ολέθριες συνέπειες, που θα είχε το απευκταίο –αλλά δυστυχώς όχι μακρινό- σενάριο της διασποράς της πανδημίας στις φυλακές.
Ως εκ τούτου, οι έκτακτες δυσμενείς συνθήκες επιτάσσουν το μέτρο της απόλυσης να επεκταθεί και στους προσωρινά κρατούμενους, εφόσον αυτοί διανύουν το τελευταίο 3μηνο της προσωρινής κράτησης τους ανεξάρτητα από το αν έχει προσδιοριστεί ή όχι το Δικαστήριο τους. Η ανάγκη αυτή θα μπορούσε να μετουσιωθεί σε πράξη με την άρση της κράτησης τους και την επιβολή σε αυτούς όποιων περιοριστικών όρων έκρινε ο Εισαγγελέας ή το δικαστικό συμβούλιο, καθώς η Δικονομία παρέχει όλα εκείνα τα εχέγγυα για την εμφάνιση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο, κυρίως από τη στιγμή που οι περιστάσεις είναι έκτακτες και απρόβλεπτες.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιζόταν η προστασία της υγείας στο χώρο των φυλακών, η οποία δεν αφορά μόνο τους κρατούμενους αλλά και όλους όσοι εργάζονται σε αυτές. Επειδή ο σκοπός είναι η πρόληψη και όχι η καταστολή και επειδή η Δικονομία έχει τα μέσα για αυτήν, είναι άμεση ανάγκη να περιληφθεί στην προς έκδοση ΠΝΠ σαφής πρόβλεψη για τους προσωρινά κρατούμενους και να μειωθεί κατ’ ελάχιστο ο σοβαρός κίνδυνος εξάπλωσης του ιού στο βωμό του 12μηνου ή του 18μηνου. Πόσο μάλλον δε, που ακόμα κι αν τα Δικαστήρια αυτών των οποίων διανύουν το τελευταίο 3μηνο της προσωρινής κράτησης τους έχουν προσδιοριστεί, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα γίνουν στο προσεχές διάστημα και με τη μη προβλέψιμη κατάσταση της πανδημίας, κανείς δε γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι. Άλλωστε πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη και οι αντιδράσεις των παραγόντων της δίκης (δικαστών, δικηγόρων, γραμματέων), οι οποίοι δεν επιθυμούν να ρισκάρουν την υγεία τους λόγω ορίου λήξης της προσωρινής κράτησης και ακόμα περισσότερο σε μεγάλες δίκες, στις οποίες αναπόφευκτα επικρατεί συνωστισμός.
Ειδικότερα, σε σχέση με προσωρινά κρατούμενους των οποίων το όριο προσωρινής κράτησης εκπνέει, οι υποθέσεις τους πρέπει να αποσύρονται, όπως μέχρι σήμερα γίνεται με τις λοιπές, και αυτεπάγγελτα ο Εισαγγελέας να αντικαθιστά την προσωρινή κράτηση αυτών με περιοριστικούς όρους, χωρίς να είναι απαραίτητη η παρουσία και η υποβολή σχετικού αιτήματος από το συνήγορο υπεράσπισης του κατηγορουμένου.
Το ίδιο πρέπει να συμβεί και σε δίκες οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει και δεν είναι δυνατό να συνεχιστούν λόγω των αντικειμενικών κινδύνων στους οποίους εκτίθενται άπαντες οι παριστάμενοι. Η διακοπή αυτών σε δικάσιμο πέραν του καλοκαιριού και η αντικατάσταση της προσωρινής κράτησης από τον Εισαγγελέα με περιοριστικούς όρους είναι η μόνη ασφαλής λύση μεσούσης και συνεχώς κορυφούμενης της πανδημίας, καθώς ενδεχόμενη διακοπή τους σε βραχύτερο χρόνο είναι άνευ ουσίας λόγω της γενικής πεποίθησης για την κλιμάκωση εξάπλωσης του ιού. Μάλιστα, αυτό ήδη έχει εφαρμοστεί σε μερικά Δικαστήρια και τονίζεται η ανάγκη νομοθετικής πρόβλεψης για την αυτεπάγγελτη αντικατάσταση την προσωρινής κράτησης από τον Εισαγγελέα λόγω της επικινδυνότητας της πανδημίας, ώστε να μην επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου η δυνατότητα αυτή και να θίγονται ανά περιπτώσεις τα δικαιώματα του κατηγορούμενου.
Περαιτέρω, πρέπει να εφαρμοστεί αναλογικά και στους προσωρινά κρατούμενους το άρθρο 105 του Ποινικού Κώδικα, και λόγω των ειδικών συνθηκών. Έτσι, αναγκαία πιο πολύ από ποτέ είναι η αντικατάσταση της προσωρινής κράτησης για όσους έχουν υπερβεί το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας του και ο περιορισμός στην κατοικία τους. Με τον αυτονόητο κίνδυνο που διατρέχουν αυτές οι ηλικίες, είναι απαραίτητη η αποδοχή τέτοιων προτάσεων. Το ίδιο ισχύει και για γυναίκες προσωρινά κρατούμενες που έχουν την επιμέλεια τέκνων που δεν έχουν συμπληρώσει το 8ο έτος της ηλικίας τους για εκείνους που νοσούν με σύνδρομο επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου, από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, από ανθεκτική φυματίωση ή είναι τετραπληγικοί από κίρρωση του ήπατος με αναπηρία άνω του 67/100, από γεροντική άνοια η από κακοήθη νεοπλάσματα τελικού σταδίου Δεδομένη η δυνατότητα της ηλεκτρονικής επιτήρησης, η οποία και αποτελεί μια σοβαρή επιλογή σε συνθήκες πανδημίας και με τα χειρότερα να είναι μπροστά μας.”