«Η Ελλάδα βρίσκεται στα όριά της για το μεταναστευτικό» τόνισε στην ομιλία του ο Αναπληρωτής Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιώργος Κουμουτσάκος, κατά την προσφώνηση του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κ. Φίλιππο Γκράντι, στη συνεδρίαση των αρμοδίων Επιτροπών της Βουλής.
Η ομιλία του κ. Κουμουτσάκου:
Καλωσορίζω τον Ύπατο αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κ. Φίλιππο Γκράντι στην Ελλάδα και τη Βουλή των Ελλήνων.
Στο πρόσωπό του θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες της Ελλάδας για τη στήριξη και τη συμβολή στις προσπάθειες που καταβάλει η χώρα μας για να ανταπεξέλθει στη μεγάλης κλίμακας πρόκληση του προσφυγικού μεταναστευτικού που αντιμετωπίζει. Και σας διαβεβαιώνω ότι η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός κάνουν το ανθρωπίνως δυνατόν.
Το γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες λειτουργεί στην Ελλάδα από τον Μάρτιο του 1952. Η συμβουλή του αναγνωρίζεται από όλους μας.
Έχει έρθει η ώρα πιστεύω να εξετάσουμε σοβαρά και θετικά τη σύναψη συμφωνίας έδρας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Είναι πλέον θέμα χρόνου και όχι πολιτικής βούλησης.
Το μεταναστευτικό προσφυγικό είναι το μεγάλο θέμα της εποχής μας. Θα είναι μεταξύ των πρώτων θεμάτων της παγκόσμιας ατζέντας για τον 21ο αιώνα.
Ειδικά η Ευρώπη έχει καταστεί – και όλα δείχνουν ότι θα παραμείνει- «προνομιακός» τόπος προορισμού των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών από την Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και την Αφρική.
Αυτό ασκεί μεγάλη πίεση σε όλα τα Κράτη Μέλη της ΕΕ. Πρωτίστως όμως στις μεσογειακές χώρες πρώτης γραμμής. Ακόμα περισσότερο στην Ανατολική Μεσόγειο, που είναι το πιο ευάλωτο τμήμα της Ευρώπης στο ωστικό κύμα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών που κινούνται προς τη δύση.
Ακριβώς γι αυτόν τον λόγο το ζήτημα αυτό δεν είναι ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό. Είναι ζήτημα συνόρων της ίδιας της ΕΕ.
Κύριε Γκράντι,
Η Ελλάδα έχει μια μακρά παράδοση φιλόξενης χώρας. Είναι κομμάτι του πολιτισμού μας και της φιλοσοφίας μας.
Όμως το μέγεθος και η διάρκεια της πρόκλησης αλλάζει και τη στάση των κοινωνιών. Ειδικά των τοπικών κοινωνιών, στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου και στα βόρεια σύνορα της χώρας, στη Θράκη και στη Μακεδονία μας.
Κύριε Ύπατε Αρμοστά, στη Λέσβο, στη Σάμο στη Χίο στη Λέρο στην Κω, οι ίδιοι ακριβώς άνθρωποι που στη μεγάλη κρίση του 2015 – 2016 άνοιξαν, όχι μόνον τα σπίτια, αλλά και τις καρδιές τους για να υποδεχτούν να φιλοξενήσουν και να συνδράμουν τους ταλαιπωρημένους ανθρώπους που έφταναν στα ελληνικά ακριτικά νησιά, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που σήμερα, κλειδώνουν τα σπίτια και – πολύ φοβάμαι- και τις καρδιές τους.
Πρέπει να μιλήσουμε τον λόγο της αλήθειας.
Έχει επέλθει σοβαρή μεταναστευτική κόπωση στις τοπικές κοινωνίες. Και όλοι πρέπει να το λάβουν αυτό πολύ σοβαρά υπόψιν.
Ειδικά στις Βρυξέλες και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η πραγματική αλληλεγγύη δεν μπορεί να εξαντλείται ούτε σε λόγους κατανόησης, ούτε μόνον σε οικονομική στήριξη.
Δεν είμαστε αγνώμονες.
Αλλά αντιμέτωποι με ένα νέο μεταναστευτικό- προσφυγικό κύμα που έρχεται από την Τουρκία, ζητάμε μια πραγματική, έμπρακτη αλληλεγγύη που δεν είναι άλλη από τη δικαιότερη κατανομή του βάρους που υφίσταται η Ελλάδα ως χώρα σύνορο της Ευρώπης.
Όπως ξέρετε, η Ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε λόγω της ασφυκτικής κατάστασης στα νησιά, να προχωρήσει σε ένα σημαντικό πρόγραμμα μετακίνησης ευάλωτων ομάδων, από τους αιτούντες άσυλο σε δομές της ενδοχώρας. Μιλάμε για χιλιάδες ανθρώπους. Το κάναμε αυτό διότι ήταν υποχρέωση και καθήκον μας τόσο προς τους συμπολίτες μας των συνοριακών περιοχών της χώρας μας, όσο και τους ίδιους τους ανθρώπους που βίωναν λόγω του υπερπληθυσμού, πολύ δύσκολες συνθήκες στα κέντρα υποδοχής των νησιών.
Όμως πρέπει να γίνει σαφές προς όλους, ότι αυτό δεν μπορεί και δεν πρόκειται να συνεχιστεί στο διηνεκές.
Η Ελλάδα βρίσκεται στα όριά της. Και αυτό μας επιβάλει μια αυστηρή πολιτική που σε καμία περίπτωση δεν αγνοεί τα ανθρωπινά δικαιώματα αλλά που υπηρετεί ταυτόχρονα το μείζον αγαθό του αισθήματος ασφαλείας των ελλήνων και της ίδιας της χώρας.
Αυτό είναι το καθήκον μας και θα το πράξουμε στο ακέραιο. Τα σύνορά μας είναι η ασφάλειά μας. Αδιαπραγμάτευτα.
Την ίδια στιγμή, λυπάμαι να πω, ότι η Τουρκία, με ενέργειες και δηλώσεις, δείχνει να ακολουθεί μια – χωρίς δεύτερες σκέψεις- χρηστική πολιτική του μεταναστευτικού έχοντάς το εντάξει σε μια ευρύτερη πολιτική γεωστρατηγικών επιδιώξεων στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.
Γιατί πως αλλιώς μπορούν να ερμηνευθούν οι αλλεπάλληλες δηλώσεις ακόμα και σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο ότι εάν δεν ικανοποιηθούν συγκεκριμένα αιτήματα της Τουρκίας, τότε αυτή θα ανοίξει διάπλατα τις μεταναστευτικές πύλες.
Η εμφατική επανάληψη τέτοιων δηλώσεων είναι αφενός μια άμεση απειλή που δηλητηριάζει τις σχέσεις Ευρώπης – Τουρκίας, και αφετέρου αποτελεί αυτή καθ εαυτή ένα πολύ ισχυρό παράγοντα προσέλκυσης των ροών.
Αυτές οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις είναι μια ανοικτή πρόσκληση σε πρόσφυγες και μετανάστες να μετακινηθούν δυτικά, αλλά κυρίως στα δίκτυα των διακινητών, να προετοιμαστούν να δραστηριοποιηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση περιμένοντας το διάπλατο άνοιγμα των μεταναστευτικών πυλών.
Και αυτό είναι κάτι ιδιαίτερα σοβαρό. Διότι ακόμα κι αν δεν συμβεί το πλήρες άνοιγμα, δημιουργεί ήδη μια μεγάλη πίεση, η οποία πλέον καταγράφεται – πέραν πάσης αμφιβολίας στη δραματική αύξηση των ροών της τελευταίας περιόδου.
Με αυτά δεν θέλουμε να πούμε ότι δεν αναγνωρίζουμε το – πράγματι- μεγάλο βάρος το οποίο έχει επωμιστεί η Τουρκία, έχοντας στο έδαφός της εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες. Όμως, όπως εμείς αναγνωρίζουμε αυτό το βάρος, και εκείνη πρέπει να κατανοήσει ότι η Ευρώπη δεν λειτουργεί υπό την πίεση εκβιαστικών απειλών.
Χρειαζόμαστε λοιπόν μια τελείως διαφορετική ατμόσφαιρα. Μια ριζικά διαφορετική πολιτική εκ μέρους της Τουρκίας που θα παράγει όφελος για όλους. Που -με συμφωνημένους όρους- θα ανταποκριθεί στις πιεστικές ανάγκες της Τουρκίας και θα ελαχιστοποιήσει τις -μέσω της Ελλάδας- μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.
Η Ευρώπη με τη σειρά της, οφείλει επειγόντως να καταλήξει σε μια συνεκτική και αποτελεσματική πολιτική μετανάστευση και ασύλου. Που θα διορθώνει τα λάθη του παρελθόντων και θα προετοιμάσει την Ευρώπη για τις ανάγκες του σήμερα και τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Η Ευρώπη βρέθηκε απροετοίμαστη στην κρίση του 2015-16. Δεν έχει το δικαίωμα να ξαναπιαστεί ανέτοιμη μπροστά στο ενδεχόμενο μιας νέας μεταναστευτικής κρίσης που κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει.
Έχουμε από χθες μια νέα Επιτροπή. Την καλωσορίζουμε και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία.
Έχουμε συγκρατήσει ως ιδιαίτερα θετικό μήνυμα ότι η πρόεδρος κυρία φον ντερ Λάιεν έχει εντάξει πολύ υψηλά στις προτεραιότητές της το μεταναστευτικό προσφυγικό ζήτημα.
Περιμένουμε τώρα οι διακηρύξεις να γίνουν πράξεις.
Υπό αυτό το πρίσμα αντιμετωπίζουμε και τις πρόσφατες προτάσεις της γερμανικής πρωτοβουλίας του κυρίου Ζέεχοφερ, επί των οποίων θα έχουμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε απόψεις την προσεχή Δευτέρα στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων που θα γίνει στις Βρυξέλλες. Η Ελλάδα θα συμμετάσχει σε αυτή τη συζήτηση ενεργά και ουσιαστικά. Με συγκεκριμένες προτάσεις και πρωτοβουλίες. Τη Δευτέρα θα καταθέσουμε πρόταση για έναν στιβαρό ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών.
Έχουμε διαμορφώσει ήδη – με την Κύπρο και τη Βουλγαρία, την ομάδα της Ανατολικής Μεσογείου και συνεργαζόμαστε διμερώς και με τα άλλα μεσογειακά κράτη πρώτης γραμμής όπως η Μάλτα και η Ιταλία.
Η κατεύθυνση των θέσεών μας είναι σαφής.
Στη νέα ευρωπαϊκή πολική μετανάστευσης και ασύλου, θα πρέπει να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ ευθύνης των χωρών της πρώτης εισόδου και αλληλεγγύης των άλλων κρατών μελών που θα πρέπει να εφαρμόζουν πολιτικές και δράσεις επιμερισμού του βάρους.
Ζητούμε λοιπόν μια αποτελεσματική αλληλεγγύη.
Από την πλευρά μας δεσμευόμαστε σε μια αποτελεσματική υπευθυνότητα.
Το επιβεβαιώνει το γεγονός ότι μέσα σε 3 μήνες η νέα ελληνική κυβέρνηση διαμόρφωσε και υιοθέτησε με τη στήριξη της Βουλής ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για το άσυλο, για τη διεθνή προστασία, για πιο αποτελεσματικές ταχείες και συντονισμένες διαδικασίες.
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν νέα μέτρα που κάνουν πράξη την πολιτική της δημοκρατικής αυστηρότητας.
Κύριε Γκράντι, από τις συναντήσεις που είχατε με τον Πρωθυπουργό τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη κι εμένα έχετε μια καλή εικόνα.
Σας ευχαριστούμε για την πρόθεση να συνεισφέρετε στις προσπάθειές μας σε όλα τα επίπεδα, εντός και εκτός Ελλάδας. Εκτιμούμε πολύ αυτή σας τη στάση, και σας ευχαριστούμε για την συνεργασία και τη στήριξη που η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει παράσχει όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα.
