Θολό παραμένει το τοπίο γύρω από το τι σηματοδοτεί η απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου για την αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, με την ελληνική κυβέρνηση να θέτει ως προτεραιότητα τη θωράκιση του λατρευτικού ελληνορθόδοξου χαρακτήρα του χώρου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνομίλησε με τον πρόεδρο Σίσι και σύμφωνα με το Γραφείο Τύπου του Πρωθυπουργού, ο ίδιος υπογράμμισε τη σημασία της διατήρησης του προσκυνηματικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής και την επίλυση του ζητήματος με τρόπο θεσμικό. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι η λύση βρίσκεται στην ήδη καταγεγραμμένη κοινή κατανόηση των δύο πλευρών, καθώς και σε όσα είχαν συμφωνηθεί κατ’ ιδίαν και ανακοινωθεί δημοσίως κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Αιγύπτου στην Αθήνα στις 7 Μαΐου.
Στις 2 Ιουνίου ελληνική αντιπροσωπεία θα μεταβεί στην Αίγυπτο με στόχο την ταχεία ολοκλήρωσης της συμφωνίας, καθώς Αθήνα και Κάιρο έφθασαν στο όριο της ψύχρανσης, με τους Αιγύπτιους να επιχειρούν μέσω ανακοίνωσης της προεδρίας να ρίξουν τους τόνους, αναφερόμενοι όμως μόνο στο θρησκευτικό καθεστώς της Μονής.
“Η Προεδρία της Δημοκρατίας επαναβεβαιώνει την πλήρη δέσμευσή της να διατηρήσει το μοναδικό και ιερό θρησκευτικό καθεστώς της Μονής της Αγίας Αικατερίνης και να μην βλάψει αυτό το καθεστώς και επιβεβαιώνει ότι η πρόσφατη δικαστική απόφαση εδραιώνει αυτό το καθεστώς” αναφέρεται σε ανακοίνωση της Προεδρίας της Αιγύπτου.
Το Κάιρο χαρακτηρίζει «αδελφικές» τις σχέσεις των δύο λαών, με την Αθήνα να δείχνει μεν καλή πίστη, επισημαίνοντας όμως ότι δεν υπάρχουν περιθώρια αποκλίσεων από το συμφωνημένο πλαίσιο.
“Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών επικοινώνησε αμέσως με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου και κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να αποκλίνουμε από την κοινή κατανόηση των δύο πλευρών” τόνισε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού.
Από την πλευρά πάντως του Υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου οι μοναχοί του Σινά εμφανίζονται ως χρήστες των χώρων της περιοχής: “Λόγω του ενδιαφέροντος για την πνευματική και υψηλή θρησκευτική αξία της μονής, η δικαστική απόφαση ορίζει ότι στους μοναχούς της μονής εξακολουθεί να επιτρέπεται η χρήση των θρησκευτικών και αρχαιολογικών χώρων της περιοχής“.
Σεβασμό αυτών που ισχύουν από το βάθος των αιώνων ζητά το Οικουμενικό Πατριαρχείο: “Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον κάμνει έκκλησιν προς την Αιγυπτιακήν Κυβέρνησιν, επί τη βάσει και των χθεσινών δηλώσεων του Προέδρου της χώρας Εξοχ. κ. Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, να ανεύρη τον ενδεδειγμένον τρόπον δια να διατηρηθή το ιδιοκτησιακόν καθεστώς της Ιεράς Μονής, το οποίον εσεβάσθη ιδιαιτέρως και διεσφάλισε προνομιακώς επί αιώνας και το Ισλάμ“.
Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων επαναβεβαιώνει την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του επί της Μονής, η οποία αποτελεί ζωντανό σύμβολο ειρήνης μεταξύ Χριστιανών-Μουσουλμάνων: “Έχομεν ιερό καθήκον να διασφαλίσουμε την αδιάλειπτη συνέχιση της χριστιανικής λατρείας εις τον ιερό αυτό τόπο, όπως συμβαίνει επί δεκαεπτά αιώνες. Καταδικάζομεν πάσαν προσβολήν της φυσικής ή δικαιοδοσιακής υποστάσεως των χώρων λατρεία μας“.
Στην Αθήνα τελούν εν αναμονή της αποστολής της απόφασης 160 σελίδων του αιγυπτιακού δικαστηρίου, η οποία αφορά μια εκκρεμότητα δεκαετιών σε μια περίπλοκη υπόθεση αστικού χαρακτήρα. Με βάση πάντως τα στοιχεία που υπάρχουν η απόφαση κάνει κατ’ αρχήν δεκτή την έφεση που άσκησε η Μονή.
Το δικαστήριο φαίνεται ότι απέρριψε μηνύσεις που στρέφονταν κατά της Μονής και αφορούσαν 28 ναούς – προσκυνήματα, 17 γαίες – οικόπεδα για τα οποία υπάρχουν συμβόλαια αγοραπωλησίας και 11 γαίες γιατί δεν αποδείχθηκε ότι η Μονή είχε εκδηλώσει κατοχή ή έλεγχο αυτών.
Όσον αφορά πάντως το ιδιοκτησιακό, το Κάιρο από πλευράς του διευκρινίζει ότι περιοχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται «απομακρυσμένες» και μη κατοικήσιμες, έχουν ήδη δημευθεί. Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου αναφέρει: “Η απόφαση του δικαστηρίου υποδεικνύει την ύπαρξη απομακρυσμένων περιοχών και φυσικών καταφυγίων μακριά από το μοναστήρι, χωρίς κατοίκους, και χωρίς τεκμηριωμένα έγγραφα ιδιοκτησίας ή κατοχής. Επομένως, οι περιοχές αυτές θεωρούνται κρατική γη“.
Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η δικαστική απόφαση καμία σχέση δεν έχει με την ταυτότητα και τον χαρακτήρα της Μονής, ο λατρευτικός χαρακτήρας της οποίας παραμένει, όπως και η νόμιμη κατοχή εκ μέρους των μοναχών.
Στάση αναμονής από τη μοναστική κοινότητα Αγίας Αικατερίνης
Σύσκεψη πραγματοποίησαν το μεσημέρι οι μοναχοί της Αγίας Αικατερίνης, οι οποίοι αποφάσισαν να μην προχωρήσουν αύριο Σάββατο στο άνοιγμα του μοναστηριού προς τους επισκέπτες και αυτό ως μία ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δικαστική απόφαση. Ωστόσο, ο αρχιμανδρίτης Πορφύριος, εκπρόσωπος του μοναστηριού στην Αθήνα, αναφέρει ότι το μοναστήρι θα ανοίξει κανονικά και ότι οι μοναχοί θα προσευχηθούν για τη σωτηρία του μοναστηριού.
Καθημερινά τουλάχιστον 2.000 άνθρωποι επισκέπτονται το μοναστήρι για να προσκυνήσουν τη χάρη της. Αποτελεί άλλωστε κέντρο προσκυνήματος για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Σύμφωνα με τον απεσταλμένο του ΕΡΤNews στο Σινά Κώστα Νούση, μοναχοί και οι ιερείς κρατούν στάση αναμονής μέχρι να καθαρογραφεί η απόφαση και κυρίως να υπάρξει μετάφραση επί της μετάφρασης για να μπορούν να δουν τι πραγματικά αναφέρεται και να δουν τι στάση θα κρατήσουν.
Τα επόμενα βήματα της Αθήνας και οι διευκρινήσεις που απαιτούνται από το Κάιρο
Η Αθήνα επιμένει ότι πρέπει να γίνει σεβαστό το πλαίσιο κατανόησης που υπήρξε με αυτό τον εξωδικαστικό διακανονισμό και μάλιστα έχει καταγραφεί και σε κείμενο γραπτό. Ο διακανονισμός αυτός αφορούσε και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής. Είναι το ίδιο πλαίσιο κατανόησης, το οποίο χαιρέτισαν οι κ.κ Μητσοτάκης και Σίσι στη συνάντησή τους στις 7 Μαΐου στην Αθήνα.
Ο διακανονισμός αυτός εκκρεμούσε για μία μόνο υπογραφή, αυτή του υπουργού Δικαιοσύνης της Αιγύπτου, η οποία δεν πρόλαβε να έρθει γιατί πρόλαβε το δικαστήριο να εκδώσει την απόφασή του. Το κείμενο αυτό κατ αρχήν φαίνεται να μην είναι συμβατό με την απόφαση του δικαστηρίου που βγήκε την Τετάρτη, η οποία δημεύει τις απομακρυσμένες περιουσίες και ιδιοκτησίες που δεν είχαν τίτλους ιδιοκτησίας. Όμως για τις άλλες ιδιοκτησίες που είναι εντός και εκτός των τειχών της Μονής δεν κάνει αναφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Αντίθετα, η διευκρίνιση που δίνει ότι θα επιτρέπεται στους μοναχούς να ασκούν τα καθήκοντά τους δημιουργεί τον συνειρμό ότι επομένως δεν τους ανήκει η κατοχή των περιουσιών αυτών.
Αυτό που κρατάει η Αθήνα από τη χθεσινή δήλωση της αιγυπτιακής προεδρίας είναι η προσήλωσή της στο πνεύμα των δηλώσεων Σίσι στην Αθήνα.
Όσον αφορά στις συνομιλίες τη Δευτέρα στο Κάιρο, η ομάδα που θα μεταβεί για αυτές τις συνομιλίες δεν θα είχε καθόλου εύκολη αποστολή. Βασικός στόχος είναι να διασφαλίσει την απρόσκοπτη διατήρηση του προσκυνηματικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής.
Τώρα υπάρχει ένα ερωτηματικό κατά πόσο θα υπάρξουν περιθώρια για να συζητηθεί και να υπάρξει συμφωνία για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής, ώστε να διασφαλιστεί οριστικά για το μέλλον από άλλες προσβολές και διεκδικήσεις.
Η άμεση κινητοποίηση της Αθήνας αλλά και του ορθόδοξου κόσμου έδειξε ότι το μέγεθος της Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά είναι πολύ μεγαλύτερο από τους 10 – 20 μοναχούς που διαβιούν εκεί, ώστε να θεωρηθεί από ορισμένους ότι είναι απροστάτευτη και ευάλωτη στις δυτικές πιέσεις.
