Του Σπύρου Καρακίτσου*
Τον Αύγουστο του 2018 το Βρετανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι αναλαμβάνει εκ νέου και εκτάκτως υπό την κρατική εποπτεία, έλεγχο και πλήρη λειτουργία την ιδιωτική Φυλακή στο Birmingham, η οποία λειτουργούσε από γνωστή πολυεθνική εταιρεία ασφαλείας, καθώς οι εκτεταμένοι έλεγχοι που έγιναν απέδειξαν ότι η ασφάλεια και η αξιοπρέπεια εργαζομένων και κρατουμένων διακυβεύονταν συνεχώς, κάτι που αποδέχτηκε μάλιστα δημόσια και η εν λόγω εταιρεία.
Τα μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση ήταν απλά και άμεσα: Διόρισε Διευθυντή της Φυλακής έμπειρο και επιτυχημένο διευθυντικό στέλεχος φυλακών, όλο το σωφρονιστικό προσωπικό άλλαξε και τοποθετήθηκε έμπειρο σωφρονιστικό προσωπικό από δημόσιες φυλακές, ενώ ανακοίνωσε την δραστική μείωση του αριθμού των κρατουμένων της συγκεκριμένης φυλακής με μεταγωγές σε άλλες δημόσιες φυλακές. Δηλώσεις για το θέμα έκαναν τόσο ο αρμόδιος Υπουργός, όσο και ο Υφυπουργός ζητώντας κοντολογίς “συγγνώμη” από τους πολίτες.
Βεβαίως, είχαν προηγηθεί καταγγελίες τόσο των συνδικαλιστικών ενώσεων των σωφρονιστικών υπαλλήλων (Prison Officers Association), όσο και άλλων φορέων (Public and Commercial Services Union, Trades Union Congress κ.α.) για την τραγική και επικίνδυνη κατάσταση.
Οι ιδιωτικές φυλακές είναι μία από τις πλέον επικερδείς επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία οι μετοχές των οποίων φιγουράρουν στα high scores των χρηματιστηριακών συναλλαγών, ενώ η μεγαλύτερη εταιρεία που εκμεταλλεύεται ιδιωτικές φυλακές, έχει επενδύσει αναλόγως και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, όπως ο Καναδάς και η Νότια Αφρική, τόσο σε ιδιωτικές φυλακές όσο και σε κέντρα κράτησης μεταναστών.
Τα στοιχεία είναι αμείλικτα: Στις ΗΠΑ το ποσοστό των κρατουμένων που κρατούνται σε ιδιωτικές φυλακές είναι ανά έτος αυξανόμενο και πλησιάζει το 8% του συνολικού πληθυσμού των κρατουμένων και στην Αυστραλία το ποσοστό αυτό αγγίζει το 15-20%.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στην Αγγλία και την Ουαλία όπου το παραπάνω ποσοστό αγγίζει το 11% και ουσιαστικά είναι οι περιοχές της Ευρώπης με τα πλέον ιδιωτικοποιημένα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης: καταστήματα κράτησης χρηματοδοτούμενα, σχεδιασμένα, κατασκευασμένα και τα οποία λειτουργούν πλήρως ή εν μέρει από ιδιωτικές εταιρείες. Ιδιωτικές φυλακές όλων των τύπων και κατηγοριών, ιδιωτικές φυλακές για παιδιά, ιδιωτικά κέντρα κράτησης μεταναστών, ιδιωτικά προαναχωρησιακά κέντρα μεταναστών, ιδιωτικά κέντρα επίβλεψης και επιτήρησης (probation centers), ακόμα και ιδιωτικά κρατητήρια. Εξυπακούεται ότι και οι παρεπόμενες υπηρεσίες που κινούνται εντός και πέριξ των φυλακών όπως οι μεταγωγές – μεταφορές, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η σίτιση, η καθαριότητα, η ηλεκτρονική παρακολούθηση και εναλλακτικά μέτρα έκτισης των ποινών εκτός φυλακών ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες. Όλα στον βωμό του ιδιωτικού συμφέροντος και του ασύδοτου κέρδους.
Στην ανωτέρω πλήρως ιδιωτική και κερδοφόρα μπίζνα των ιδιωτών έχουν εξίσου δυναμικά παρεισφρήσει και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (NGOs), υπό τον ωραίο τίτλο “εθελοντικές υπηρεσίες” και οι οποίες οργανώσεις διεκδικούν επάξια ιδιωτικά συμβόλαια παρεχόμενων υπηρεσιών με τις ιδιωτικές φυλακές, κάτι που έχουν επανειλημμένα ενθαρρύνει και οι κατά καιρούς Βρετανικές Κυβερνήσεις με μέτρα υπό τον “ωραίο” τίτλο Social Impact Bone.
Περαιτέρω, στην Γαλλία λειτουργούν τουλάχιστον 30 ημιιδιωτικές φυλακές και ήδη από το 2015 αναπτύσσεται μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα κατασκευής 25 νέων καταστημάτων κράτησης με συμβάσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και σε χρονικό διάστημα 8 ετών, συνολικού προϋπολογισμού 5,8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το ανωτέρω γαλλικό μοντέλο κατασκευής, μεταφοράς, επέκτασης ή και διαμόρφωσης καταστημάτων κράτησης μέσω ΣΔΙΤ έχουν υιοθετήσει το Βέλγιο, η Ουγγαρία και ορισμένα κρατίδια της Γερμανίας και πολύ πιο δειλά η Δανία και η Ισπανία.
Στο πρόσφατο ψηφισθέν νομοσχέδιο του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη με τίτλο “Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης κινδύνων κτλ.” και στο άρθρο 185 το οποίο αναφέρεται στην μετεγκατάσταση των Φυλακών Κορυδαλλού γίνεται ρητή αναφορά στο άρθρο 50 παρ. 3 του Ν. 4412/2016 όπου και εκεί προβλέπεται η δυνατότητα παραχώρησης από το Κράτος σε εργολάβους και σε ιδιώτες των λειτουργιών της εγκατάστασης και όχι μόνο της κατασκευής ή του σχεδιασμού και της μελέτης της εγκατάστασης.
Εύλογα προκλήθηκε η αντίδραση ορισμένων πολιτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, προεξάρχοντος μάλιστα του ΚΙΝΑΛ, τα οποία κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου μίλησαν για παραχώρηση λειτουργιών της φυλακής, όπως της ασφάλειας, της φύλαξης ή τμημάτων της διοίκησης ή του catering σε ιδιωτικές εταιρίες και ζήτησαν διευκρινίσεις από τον αρμόδιο Υπουργό.
Είναι σαφές ότι οι συμβάσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην μετεγκατάσταση των Φυλακών Κορυδαλλού και όχι μόνο αποτελούν προάγγελο αν όχι των ιδιωτικών φυλακών, αλλά σίγουρα καταγράφουν ή ίσως και να ικανοποιούν εν μέρει την ασύδοτη “ευκαιρία” ορισμένων ιδιωτικών συμφερόντων (εγχώριων και διεθνών), τα οποία θα βαδίσουν χέρι – χέρι με πρόθυμες ΜΚΟ (Μεγάλη Κονόμα), υπό το πρόσχημα του δήθεν εθελοντισμού, με μοναδικό σκοπό το κέρδος. Και όλα αυτά στις πλάτες εργαζομένων και κρατουμένων, αλλά κυρίως θα υποσκάψουν βαρύτατα μία θεμελιώδη αρχή που ορίζει την έκτιση των ποινών να ανήκει στο Κράτος, να μην εμπορευματοποιείται, να μην αποτελεί αντικείμενο επιχειρηματικής ή οικονομικής εκμετάλλευσης.
Όσοι δε αφελώς νομίζουν ότι οι ιδιωτικές φυλακές ή η ιδιωτική επιχειρηματική παρέμβαση στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης ή και κράτησης θα αποβεί εις όφελος της κοινωνίας και του Κράτους κάνουν πολύ μεγάλο σφάλμα, δεδομένου ότι η διεθνής πρακτική στις ΗΠΑ και τον Καναδά, όσο και τα “ευρωπαϊκά παραδείγματα” στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Γαλλία, δείχνουν παταγώδη αποτυχία του μοντέλου ιδιωτικοποιήσεων, με αύξηση του αριθμού των εγκλείστων, αλόγιστη αύξηση των ποινών, κακές συνθήκες κράτησης και των παρερχομένων υπηρεσιών μέσα και έξω από τις Φυλακές, απώλεια ελέγχου και της ασφάλειας, αύξηση της διαφθοράς κοκ.
Μία απλή ματιά στην διεθνή βιβλιογραφία και σε επιστημονικές μελέτες (ακόμα και των πιο φιλελευθέρων) αποδεικνύουν περίτρανα την παταγώδη αποτυχία τους εις βάρος της ίδιας της κοινωνίας. Οι ιδιωτικές φυλακές δεν προσφέρουν ούτε οικονομική και φυσικά ούτε κοινωνική ανάπτυξη. Είναι κάτεργα για εργαζόμενους και κρατούμενους, είναι μία κερδοφόρα μπίζνα για πολυεθνικούς κολοσσούς.
Οι Ελληνικές Φυλακές, το Ελληνικό σύστημα κράτησης απαιτούν γενναίες θεσμικές και ουσιαστικές παρεμβάσεις. Η διαχρονική τους εγκατάλειψη σε συνδυασμό με τις μεταναστευτικές ροές είναι σίγουρο ότι έχει ανοίξει την όρεξη ορισμένων που προσβλέπουν στο κέρδος της τσέπης τους και μόνο. Θα μας βρουν απέναντι!
*Πρόεδρος Δ.Σ. Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΣΥΕ)
ΠΗΓΗ: dikastiko.gr
