Το κλίμα στις εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο της εξέγερσης στο Πολυτεχνείο το 1985 ήταν ήδη τεταμένο από τις φοιτητικές εκλογές του Μαρτίου, όταν τα ΜΑΤ προσπάθησαν να εισβάλουν στο ισόγειο της Νομικής και από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις του Μαΐου, με την κατάληψη του Χημείου. Η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου μόλις είχε ανανεώσει την παραμονή της στην εξουσία και στην ηγεσία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης βρισκόταν ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος ήταν γεμάτοι απεργίες και στα σχολεία επικρατούσε αναβρασμός.
Οι εκδηλώσεις μνήμης για την 12η επέτειο άνοιξαν με κατάθεση στεφάνων, για πρώτη φορά, από τα σώματα ασφαλείας. Μικροεπεισόδια σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια κατάθεσης στεφανιού από τον πρωθυπουργό, όταν κάποιοι επιτέθηκαν σε όσους φώναζαν αντικυβερνητικά συνθήματα, καθώς ήταν στα «σκαριά» το σταθεροποιητικό πρόγραμμα λιτότητας. Στη μεγάλη πορεία της 17ης Νοεμβρίου συμμετείχαν 150.000 διαδηλωτές. Τα μόνα «παρατράγουδα» ήταν οι πέτρες εναντίον των γραφείων των νοτιοαφρικανικών αερογραμμών και του ξενοδοχείου “Hilton”, όπου νεαροί κατέβασαν την ελληνική σημαία.
Όταν η πορεία κατέληξε στην αμερικανική πρεσβεία οι διαδηλωτές διαλύθηκαν χωρίς να προκαλέσουν επεισόδια και ο πυρήνας των αναρχικών κατευθύνθηκε προς το Πολυτεχνείο και τα Εξάρχεια. Στη συμβολή των οδών Στουρνάρη και Μπόταση ήταν σταθμευμένο ένα λεωφορείο των ΜΑΤ με μια διμοιρία, που ετοιμαζόταν και αυτή να αποχωρήσει, αφού επικρατούσε ηρεμία.
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα τρεις – τέσσερις αστυνομικοί βγήκαν για να φάνε κάτι στα μαγαζιά της πλατείας, ανάβοντας τη «σπίθα» για τα επεισόδια που θα ακολουθούσαν! Η παρουσία τους έγινε αντιληπτή και καμιά δεκαριά αναρχικοί τους περικύκλωσαν με απειλητικές διαθέσεις. «Μην προκαλείτε, να φύγετε τώρα από δω», τους είπαν. Έξω από τη «Μαρονίτα» επιτέθηκαν και χτύπησαν έναν από τους ένστολους. Το επεισόδιο έληξε, αλλά είχε ανεβάσει το «θερμόμετρο»…
Όταν μια βόμβα μολότοφ εκτοξεύτηκε εναντίον του λεωφορείου των ΜΑΤ, οι αστυνομικοί το εγκατέλειψαν τρέχοντας, δευτερόλεπτα πριν παραδοθεί στις φλόγες. Πανικόβλητος ο 25χρονος Θανάσης Μελίστας τράβηξε το υπηρεσιακό του περίστροφο και πυροβόλησε εναντίον των νεαρών που απομακρύνονταν προς την οδό Σολωμού. Ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς έπεσε αιμόφυρτος στο πεζοδρόμιο και λίγο μετά τα μεσάνυχτα άφησε την τελευταία του πνοή. Η τραγική μάνα έμαθε τα νέα από τους δημοσιογράφους…
Ο υπουργός Υγείας Γιώργος Γεννηματάς έσπευσε στον «Ευαγγελισμό» και εξέφρασε την συντριβή του για το θάνατο του νεαρού αγοριού. Τα δραματικά γεγονότα «πυροδότησαν» ανεξέλεγκτες καταστάσεις και επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, όπου κατέβηκαν χιλιάδες διαδηλωτές, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το θάνατο του Μιχάλη Καλτεζά, που είχε πυροβοληθεί πισώπλατα.
Νεαροί κατέλαβαν το Πολυτεχνείο και το Χημείο, τα οποία χρησιμοποίησαν ως ορμητήρια για να παραδώσουν στις φλόγες τράπεζες, αυτοκίνητα και καταστήματα. Η Σόλωνος και η Πατησίων μετατράπηκαν σε πεδία μάχης.
Την επόμενη ημέρα η επιτροπή ασύλου επέτρεψε την εκκένωση του Χημείου από την Αστυνομία. Τραγική ειρωνεία; Το πανεπιστημιακό άσυλο καταλύθηκε βάναυσα από το κόμμα που το είχε θεσμοθετήσει, το 1982. Τα ΜΑΤ επενέβησαν και με τη χρήση δακρυγόνων συνέλαβαν 37 άτομα. Η κατάληψη του Πολυτεχνείο έληξε μετά από διαπραγματεύσεις, χωρίς επεισόδια. Ο τελικός απολογισμός ήταν 58 τραυματίες, ζημιές δισεκατομμυρίων δραχμών και 45 συλλήψεις.
«Πήρα τηλέφωνο τον πρωθυπουργό και έθεσα ως όρο στην Αστυνομία να μην συλληφθεί κανένας καταληψίας. Οι αστυνομικοί έσπασαν τα τζάμια της οροφής και μπήκαν στο Χημείο. Αθέτησαν την υπόσχεση και έκαναν συλλήψεις», θα πει αργότερα ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Σταθόπουλος.
Ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης Μένιος Κουτσόγιωργας και ο αναπληρωτής του Θανάσης Τσούρας υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους στον πρωθυπουργό, ο οποίος δεν τις έκανε δεκτές. Απομακρύνθηκαν, ωστόσο, από τις θέσεις τους ο αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας Γεώργιος Ρωμοσιός, ο κλαδάρχης Ασφάλειας Τάξης Μανώλης Μποσινάκης και ο «Αττικάρχης» Στέλιος Τζανάκης, προκειμένου να προχωρήσει η έρευνα σε βάθος.
Στις 30 Νοεμβρίου, μετά από εισήγηση του Θανάση Τσούρα, το υπουργικό συμβούλιο επανέφερε στις θέσεις τους τον Ρωμοσιό και τον Μποσινάκη, με το αιτιολογικό πως δεν έφεραν καμία ευθύνη για τη δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά. Καθήκοντα «Αττικάρχη» ανέλαβε ο Νίκων Αρκουδέας, που αργότερα θα γινόταν μέχρι και σύνθημα στα χείλη των αναρχικών.
Η δίκη του Θανάση Μελίστα έγινε τον Σεπτέμβριο του 1988. Έως τότε, υπηρετούσε κανονικά στην Ελληνική Αστυνομία. Η κατηγορία που αντιμετώπιζε ήταν ανθρωποκτονία από πρόθεση εν βρασμώ ψυχικής ορμής και καθ’ υπέρβαση των ορίων της άμυνας. Συνήγορος υπεράσπισης ήταν ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, ενώ ως συνήγοροι πολιτικής αγωγής παρέστησαν ο Νίκος Κωνσταντόπουλος και ο Φώτης Κουβέλης.
Ο Μελίστας καταδικάστηκε σε φυλάκιση 2,5 ετών με αναστολή και αφέθηκε ελεύθερος. Ο εισαγγελέας της έδρας άσκησε έφεση ως προς τον ανασταλτικό χαρακτήρα της ποινής, ενώ ο εισαγγελέας εφετών ως προς την ποινή. Η υπόθεση έφτασε στον Άρειο Πάγο, ο οποίος έκρινε ότι κακώς το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ανέστειλε την εκτέλεση της ποινής, επειδή «η έφεση που ασκείται κατά αποφάσεων που εκδίδονται από μικτά ορκωτά δικαστήρια δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, εκτός αν πρόκειται για την ποινή του θανάτου». Ο Μελίστας συνελήφθη και παρέμεινε στη φυλακή για δέκα μήνες.
Τον Ιανουάριο του 1990 το Μικτό Ορκωτό Εφετείο τον αθώωσε με ψήφους 6-1, καθώς του αναγνώρισε το ελαφρυντικό ότι υπερέβη τα όρια της άμυνας, εξαιτίας του φόβου και της ταραχής που του προκάλεσε η ενέργεια του θύματος. Οι δικαστές δεν έλαβαν υπόψη τους τις μαρτυρίες ότι ο κατηγορούμενος γονάτισε, σημάδεψε και πυροβόλησε με ενωμένα χέρια, παρά το γεγονός ότι έρχονταν σε ευθεία σύγκρουση με τις καταθέσεις των συναδέλφων του Μελίστα, οι οποίοι τήρησαν στάση «δεν είδα, δεν ξέρω».
«Δεν αποδέχομαι την κατηγορία. Πυροβόλησα μέσα από το λεωφορείο μπουσουλώντας για να βγω από την πόρτα. Ήταν ο μόνος τρόπος για να σώσω τη ζωή μου. Δεν σημάδεψα το παιδί. Πυροβόλησα μόνο για εκφοβισμό», ανέφερε ο ίδιος στην απολογία του.
Η αθώωση του ξεσήκωσε νέο κύμα οργής και επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας. Εκατοντάδες νεαροί συνεπλάκησαν με τα ΜΑΤ και κατέλαβαν το Πολυτεχνείο επί 18 ημέρες. Σε δελτίο τύπου η επιτροπή κατάληψης ανέφερε μεταξύ άλλων: «Καταλάβαμε το Πολυτεχνείο ως απάντηση στην αθώωση του δολοφόνου αστυνομικού Μελίστα, γιατί πιστεύουμε ότι η απόφαση της αστικής δικαιοσύνης νομιμοποιεί την κρατική τρομοκρατία.. Δικαιώνει και ανάβει το πράσινο φως στον κάθε Μελίστα να πυροβολεί και να εκτελεί οποιονδήποτε αντιστέκεται».
Ο Μελίστας επανήλθε στην Ελληνική Αστυνομία και οι πληροφορίες ανέφεραν ότι τοποθετήθηκε στην Αστυνομική Διεύθυνση Αχαΐας όπου ανέλαβε καθήκοντα μάγειρα, ενώ η σύντροφός του τον εγκατέλειψε. Όμως, δεν έμεινε για πολύ ακόμη στο σώμα. Υπέβαλε αίτηση αποστρατείας. Τον Δεκέμβριο του 2008, λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, άγνωστοι πυρπόλησαν το αυτοκίνητό του στην Πάτρα. Ο εφιάλτης της δολοφονίας ενός 15χρονου παιδιού και η «καταδίκη» του από ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας δεν άργησαν να τον οδηγήσουν σε ψυχιατρική κλινική της Πάτρας. Αφού νοσηλεύτηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα και να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αυστραλία.
